Wykonywanie zawodu adwokata uzależnione jest od ukończenia studiów prawniczych. Osoba aspirująca do zawodu powinna co do zasady odbyć trzyletnią aplikację adwokacką oraz zdać egzamin adwokacki. Adwokatura jest niezależna od władzy sądowniczej i wykonawczej, co ma zapewnić jej niezawisłość w działaniu na rzecz sprawiedliwości. Podobnie jak adwokaci, osoby zamierzające zostać radcami prawnymi, muszą ukończyć studia prawnicze oraz trzyletnią aplikację radcowską i zdać egzamin radcowski.
W przeszłości zawody adwokata i radcy prawnego różniły się w zakresie posiadanych uprawnień, lecz obecnie mają takie same kompetencje, poza jedną różnicą: radca prawny, w przeciwieństwie do adwokata, może być zatrudniony na umowę o pracę, ale wówczas nie może być obrońcą w sprawach karnych. Oba zawody są zawodami zaufania publicznego, wymagają wysokich kwalifikacji i przynależą do odrębnych samorządów – adwokackiego i radcowskiego. Adwokaci wpisani są na listy przy Okręgowych Radach Adwokackich, a radcy prawni przy Okręgowych Izbach Radców Prawnych. Adwokaci działają na podstawie ustawy Prawo o adwokaturze i Kodeksu Etyki Adwokackiej, a radcowie prawni na podstawie ustawy o radcach prawnych i Kodeksu Etyki Radcy Prawnego. W praktyce, zarówno adwokaci, jak i radcowie prawni mogą reprezentować klientów w sprawach cywilnych, karnych, administracyjnych przed sądami i innymi organami, a różnią się jedynie kolorem pewnych elementów togi (w szczególności żabotu) czyli urzędowego stroju używanego na rozprawach sądowych. Adwokaci posiadają czarne togi z zielonymi żabotami, a radcowie prawni czarne togi z niebieskimi żabotami.
Podsumowując, choć historycznie i organizacyjnie istnieją różnice między adwokatami a radcami prawnymi, w praktyce współcześnie różnice te są minimalne, zwłaszcza od momentu przyznania radcom prawnym uprawnienia do obrony w sprawach karnych. Obie profesje mają te same kompetencje i mogą świadczyć szeroki zakres usług prawnych. Praktycznie rzecz ujmując, w szczególności z perspektywy klienta, radcy prawni i adwokaci różnią się jedynie nazwą oraz przynależnością do różnych samorządów zawodowych.