Arbitraż jako jeden z alternatywnych sposobów rozstrzygania sporów, przybiera obecnie na popularności. Stanowi on skuteczne narzędzie umożliwiające stronom sporu uniknięcie długotrwałych i kosztownych procesów sądowych. W niniejszym artykule pokażemy korzyści oraz kluczowe etapy arbitrażu.
Czym właściwie jest arbitraż?
To pozasądowa metoda rozstrzygania sporów, w której strony sporu zamiast skierowania sporu do sądu, decydują się na jego powierzenie niezależnemu arbitrowi lub panelowi arbitrów. Proces opiera się na zasadzie dobrowolności oraz podąża za regułami i procedurami ustalonymi przez strony oraz w oparciu o część piątą przepisów ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. 1550. 2023 r. t.j. ze zm. dalej „k.p.c.”) dotyczącą sądu polubownego (arbitrażowego).
Korzyści z arbitrażu
Arbitraż w Polsce cieszy się rosnącym zainteresowaniem ze względu na wiele korzyści, jakie niesie on dla stron sporu. Przede wszystkim, arbitraż umożliwia stronom oszczędność czasu i środków finansowych, a konkretnie uniknięcie przeciągającego się postępowania sądowego. Strony sporu w przypadku arbitrażu winny posiadać większe zaufanie do samego postępowania arbitrażowego, poprzez możliwość wyboru arbitra lub składu arbitrów, który po wyborze ma zająć się poprowadzeniem i rozwiązaniem ich sporu.
Arbitraż umożliwia również dostosowanie procedury do specyficznych potrzeb sporu oraz zachowanie większej poufności w porównaniu do tradycyjnej rozprawy w sądzie (gdzie w większości przypadków rozprawa jest z reguły jawna i może uczestniczyć w niej każdy). Opisywana poufność wpływa pozytywnie na relację pomiędzy stronami, które mają do rozwiązania spór, co może być szczególnie ważne w sprawach o charakterze biznesowym.
Etapy postępowania arbitrażowego
Zgodnie z przepisami k.p.c. od art. 1183 do art. 1204 postępowanie arbitrażowe posiada trzy kluczowe etapy postępowania:
- Wybór arbitra i składu arbitrażowego – strony przed przystąpieniem do sporu zobowiązane są wybrać arbitra lub panel arbitralny. Wybór powinien być podyktowany kwalifikacjami oraz doświadczeniem, danym zakresie arbitra do rozpoznania danego sporu. Z reguły strona dokonująca wyboru arbitra powinna mieć przed wyborem dostęp do ogólnej listę arbitrów przed danym sądem polubownym wraz ze wskazaniem ich kompetencji zawodowych w danej dziedzinie.
- Przebieg postępowania – arbitraż toczy się według ustalonych procedur. Strony na etapie postępowania arbitrażowego podobnie jak w przypadku postępowania sądowego, zobowiązane są przedstawić swoje argumenty i dowody na poparcie swojego stanowiska w sprawie. Natomiast sam wyrok sądu polubownego winien opiera się na zasadach prawa oraz być poparty odpowiednimi dowodami.
- Arbitrażowe orzeczenie – po przeprowadzeniu postępowania arbitrażowego, analizie materiału dowodowego, arbiter lub panel arbitrów wydaje orzeczenie arbitrażowe w postaci wyroku co jest wiążące dla stron i stanowi końcowe rozstrzygnięcie sporu. Strony posiadają możliwości kontroli legalności orzeczenia sądu polubownego przed sądem powszechnym.
Arbitraż w Polsce staje się coraz bardziej atrakcyjną opcją dla stron dążących do szybkiego, sprawiedliwego i dyskretnego rozstrzygnięcia sporów. Proces ten oferuje wiele korzyści, takich jak elastyczność procedur, wybór ekspertów oraz ograniczenie kosztów i czasu. Wzrost zainteresowania arbitrażem w Polsce świadczy o zaufaniu do tej metody rozwiązywania sporów oraz o potrzebie efektywnego przeciwdziałania przeciągającym się sądowym procesom