Warunkiem
ustalenia przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (dalej: ZUS) prawa
do renty z tytułu niezdolności do pracy jest uzyskanie stosownego orzeczenia
lekarza orzecznika ZUS. Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia
1998r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2021r.
poz. 291), niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub
częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności
organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. O
wskazanej niezdolności do pracy (całkowitej lub częściowej) orzeka wspomniany
wcześniej lekarz orzecznik.
W ramach procedury ustalenia
niezdolności do pracy występuje swego rodzaju dwuinstancyjność. Nie zawsze
bowiem lekarz orzecznik ZUS wyda orzeczenie, które w pełni będzie
odzwierciedlało rzeczywisty stan zdrowia badanej osoby, a w konsekwencji nie
będzie dla niej korzystane. Trzeba bowiem pamiętać, iż takie orzeczenie stanowi
podstawę wydania późniejszej decyzji ZUS w przedmiocie ustalenia prawa do renty
z tytułu niezdolności
do pracy. Jeśli z orzeczenia wynikać będzie, że lekarz orzecznik nie stwierdził
stanu niezdolności do pracy, to ZUS wyda decyzję odmowną. Aby umożliwić sobie
skorzystanie
z prawa do odwołania od takiej decyzji, należy pamiętać o uprzednim zakwestionowaniu
orzeczenia lekarza orzecznika. Środkiem temu służącym jest sprzeciw od
orzeczenia lekarza do komisji lekarskiej ZUS.
Zgodnie z art. 14 ust. 2a
przywołanej powyżej ustawy o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, od orzeczenia lekarza orzecznika
osobie zainteresowanej przysługuje sprzeciw do komisji lekarskiej Zakładu, w
ciągu 14 dni od dnia doręczenia tego orzeczenia. Stosownie do ust. 2b sprzeciw
wnosi się za pośrednictwem jednostki organizacyjnej Zakładu właściwej ze
względu na miejsce zamieszkania osoby zainteresowanej.
Wniesienie sprzeciwu rozpoczyna
drugi etap postępowania zmierzającego do ustalenia niezdolności do pracy, w
którym komisja lekarska może utrzymać w mocy orzeczenie lekarza orzecznika lube
je zmienić. Dopiero ustalenia komisji lekarskiej stanowić będę podstawę
do wydania decyzji ZUS w zakresie przyznania (lub nie) prawa do renty z tytułu
niezdolności do pracy.